รบกวนถามพี่วิชาครับ ผมปฏิบัติธรรมเองอยู่กับบ้าน มาหลายปีแล้ว ใช้ อานาปนสติ ตามลมหายใจเข้าออก 3ฐาน จมูก อก ท้อง จนจิตเป็นสมาธิระดับนึง แต่ไม่รู้ว่า ถึงขั้นใด โดยมีอาการดังนี้  ส่วนใหญ่ทำประมาน 1 ชม. มีอาการ ขนลุก จิตยังคิดได้บ้างไม่ได้บ้าง คำภาวนาหายไป เริ่มดูตามลมตลอด รู้สึก แน่นหน้าอก ต่อมา เหมือนตัวพองออก ไม่สนใจดูลมต่อไป จนตัวแข็งทื่อ เหมือนเป็นหิน ท่อนไม้แล้ว นิ่ง ไม่คิด หยุดแบบนี้ตลอด แต่รู้สึกว่า อยู่ได้นาน จิตไม่คิด ไม่ส่ายออกไปข้างนอก เหมือน อิ่มใจ สุขใจบอกไม่ถูก พอออกจากสมาธิลืมตา ขาชา ปวด เป็นแบบนี้ทุกครั้ง คือสงสัยถามดังนี้ครับ 1. นั่งทุกครั้งจะมาหยุดนิ่ง ตัวแข็งชาทื่อ สุขใจ บางครั้งไม่อยากลืมตา พอออกสมาธิ รู้สึกชาที่ขาตลอด จะก้าวหน้าต่อต้องทำอย่างไรครับ อ้อเสียงก็ไม่ได้ยิน  2. ระดับสมาธิเรียกว่าขั้นไหนครับ ขอบคุณมากครับ

ถือว่า สมาธิ ดีแล้วประมาณหนึ่งครับ  ต่อไปก็ต้องเจริญสติสัมปชัญญะ ให้เจริณขึ้น ก็คือเดินจงกรม หรือกำหนดอริยาบทบรรพ ก่อนที่จะนั่งอานาปานสติ ครับ

       คือมีสติรู้ตัวทั่วพร้อม ในขณะ  ยืน เดิน นั่้ง นอน  เมื่อสติสัมปชัญญะ ระเอียดขึ้นก็มีสติรู้เป็นปัจจุบันกับ อริยาบทย่อยต่างๆ หรือส่วนที่เกิดการเคลื่อนไหว หรือที่ปรากฏขึ้นกับกาย หรือ ใจ  ก่อนที่นั่งสมาธิอานาปานสติ 

      ปฏิบัติไปเนื่องๆ สติ สมาธิ ความเพียร ความสัทธรา ก็จะเจริญขึ้น.จนปัญญาเห็นการเกิด-ดับ ของรูป-นาม ตามความจริงของไตรลักษณ์ ในขณะที่กำหนดภาวนา อยู่นั้นเอง 

    ทิศทางเจริญอานาปานสติ เพื่่อให้สติปัฏฐาน 4 สมบูรณ์ขึ้น เป็นอย่างนี้

ขอขอบคุณครับพี่ จะลองนำไปปฏิบัติครับ   รบกวนถามที่คาใจครับ ว่า สมาธิที่ประสบอยู่ ถือว่า เป็น อุปจารสมาธิ หรือ ฌาน แล้วครับ เป็นฌานอะไร 1 2 3 4 ครับ

เป็นปีติ ระดับ อุปจารสมาธิ  และคงเป็นหรือเฉียดปฐมฌานแล้วครับ

รบกวนถามต่อครับ เราจะรู้ได้อย่างไร ว่าอาการนี้เป็นฌานแล้ว จากที่พี่ตอบมาว่า เป็นอาการเฉียด ปฐมฌาน ครับ ขอแบบสิ่งที่เกิดตามสภาวะเป็นจริงนะครับที่รู้สึกหรือสังเกตุได้ ถ้าแบบในตำรา เคยอ่านศึกษามาแต่ไม่เหมือนอาการที่ปรากฎในความเป็นจริง

ข้อนี้ จะถามแยกจากการปฏิบัติสมาธิครับ คือ บางครั้งในการปฏิบัติเสร็จ พอออกจากสมาธิ 1 จะรู้สึกไม่อยากพูดคุยกับใคร ทั้งวัน

2 รู้เหตุการณ์บางอย่างล่วงหน้าโดยเห็นเป็นภาพในหัว ต่อมาเหตุการณ์นั้นเกิดขึ้นจริง

3 บางครั้งเวลาสนทนากับใคร สามารถรู้ได้ว่า เขาจะพูดอะไร คิดอะไร จะทำอะไร แบบฉับพลัน แต่ไม่ทุกครั้ง        สามข้อนี้ คืออะไร ครับ ในตอนแรกๆมีแปลกใจบ้าง หลังๆ เห็นเป็นปกติ แต่ก็หาคำตอบไม่ได้ว่า ทำไมจึงเป็นแบบนั้นครับ

พอเริ่มเป็นฌานสาม บางคนก็รู้สึกว่าตัวแข็ง แข็งเหมือนกับกลายเป็นหิน บางคนก็รู้สึกเหมือนว่าชา เหมือนกับกลายเป็นหินไปทั้งตัวแล้ว บางคนก็รู้สึกว่าเหมือนกับโดนมัดติดกับเสาจนแน่น ตั้งแต่หัวถึงเท้ากระดิกไม่ได้เลย อาการแรกเริ่มก็อาจจะเริ่มจากจุดใดจุดหนึ่ง อย่างเช่นปลายจมูกหรือปาก บางคนนั่ง ๆ อยู่เหมือนกับเม้มปากแน่นขึ้นเรื่อย ๆ แต่ความจริงไม่ใช่ นั่นเป็นอาการที่สมาธิเริ่มทรงตัวมากขึ้น

สับสนไม่เข้าใจครับพอดีเจอมาในเวบพลังจิต บอกเป็นฌานสาม แต่พี่วิชาบอกเป็นอุปจาร ยังไม่ถึงฌาน เลยไม่เข้าใจครับ จึงมาเรียนถามพี่วิชาต่อเพื่อความคลายข้อสงสัยครับ

https://palungjit.org/threads/ลักษณะของ-อุปจารสมาธิ-ถึง-ฌาน-4-แบบคร่าว-ๆ.691930/

ตอบ คคห 4.

 ก็ตามที่ผมตอบไว้แล้วใน คคห.3

และเมื่อศึกษาอ่านมาจากพระไตรปิฏกแล้ว แต่ยังสรุปตัวเองไม่ได้ยังแยกแยะไม่ออก  ก็คือยังไม่ใช่ หรือ ยังไม่แน่ชัดนั้นเอง 

ต้องปฏิบัติธรรมอยู่เนืองๆ  จนพัฒนาขึ้นและสามารถแยกแยะได้ชัดเข้ากันกับพระไตรปิฏก  นั้นแหละจึงจะพออุ่นใจได้.

ตอบ คคห.5 

สมาธิแค่ อุปจารสมาธิ ยังไม่ใช่ ฌาน 1 ก็เกิดได้แล้วครับ กับ คคห.5

ตอบ คคห.6  

เมื่อไม่ตรงหรือเข้ากันได้กับพระไตรปิฏก ก็ไม่พึงเอามาเป็นสาระสำคัญ จะทำให้เกิดสับสนเปล่าๆ ครับ.

ขอบคุณมากครับกระจ่างแล้วครับ