Leaf fish : Monocirrhus polyacanthus Heckel 1840.
   อุปสรรคอย่างหนึ่งในการเขียนของผมคือ จะเริ่มอย่างไร จะเริ่มตรงไหน ให้ดูน่าสนใจ คิดไปคิดมาช่างมันเถอะ.จากหัวข้อตัวใหญ่ด้านบน Monocirrhus polyacanthus Heckel 1840.(โม-โน-ชี-รุส โพ-ลี-อาร์-แคน-ตัส) หรือ ปลาใบไม้อเมริกาใต้ (เป็นปลาที่ไม่มีเส้นข้างลำตัว) ส่วนตัวผมถือว่าเป็นปลาที่ไม่สวยแต่คลาสสิคชนิดนึงทีเดียวครับ.

“ ทำไมเจ้าขี้ริ้วขี้เหร่ ปาณนี้หนอ เฝ้ารอผู้พลัดหลง จากหนไหน ไม่ล่วงรู้ถึงภยัน อันตราย เลยกลับกลายเป็นเหยื่อ โดยฉับพลัน ทุกชีวิตธรรมชาติได้สร้างสรรค์ รูปแบบ มนุษย์เราเมื่อเห็น เป็นไฉน ยึดสีสันโดดเด่นที่โดนใจ เลยมองผ่านสีอื่นไป ในทันที มองมุมกลับ สิ่งเหล่านี้ ยังคงอยู่ ให้เราเฝ้า เราดู มิรู้หาย เพื่อศึกษา ธรรมชาติอีกมากมาย ร่วมบรรยายลงไปในบทความ. ”

โดย: จิรชัย (เจ้าบ้าน ) [3 ต.ค. 53 12:42] ( IP A:124.122.231.10 X: )
Add to Facebook  Add to Twitter  Add to Multiply  Add to Google  Add to Blogger  Add to Live
ความคิดเห็นที่ 1
   ปลาใบไม้อเมริกาใต้เป็นที่รู้จักครั้งแรกในรายงานบรรยายของ ท่านอาจารย์ Johann Jakob Heckel ปี ค.ศ.1840 รวมระยะเวลาที่ผ่านมาจนถึง ณ ปัจจุบันราวๆ 170 ปี “Neue Flussfische Brasilien's nach den Beobachtungen und Mittheilungen des Entdeckers beschrieben (Erste Abtheilung, Die Labroiden).” ผมขออนุญาตหยิบยกมาเพียงบางช่วงบางตอนจากรายงานฉบับนี้ที่อาจารย์ท่านได้เขียนบรรยายลักษณะภายนอกของปลาใบไม้อเมริกาใต้เอาไว้ พร้อมกับลองแปลดู หากผิดพลาดประการใดต้องขออภัยไว้ ณ ที่นี้ด้วยน่ะครับ.


“Capro apero habitu similis ; capite valde compresso ,acuminato ; fronte coucava ; oculis parvis ; ore magno ; radiis pinnarum omnibus brevibus. Striis tribus bruineis ad orbitam incipientibus , una deorsum , duabus retrorsum ductis ; vita media trunci partem inferiorem caudae occupant.”


“ รูปร่างที่เผยออกมาเหมือนมีสีเหลือง หรือ แดง หัวมีรูปทรงแบนข้าง ตอนปลายแหลม ด้านหน้ามีสัณฐานเว้า ตามีขนาดเล็ก ปากใหญ่ ก้านครีบหูทุกก้านสั้น ปรากฎแถบเล็กสีน้ำตาล 3 แถบ เริ่มต้นจากตา แถบนึงลงข้างล่าง อีก 2 แถบแตกไปทางด้านหลัง ปรากฏแถบหนากลางลำตัว และปรากฏแถบที่ตอนล่างของครีบหาง. ”

“ P. 20. V. 1/4. D. 17/12. A. 13/12.”


“ ก้านครีบหูเป็นก้านครีบอ่อนที่แตกแขนง 20 ก้านครีบ ; ครีบท้องประกอบด้วยก้านครีบแข็ง 1 ก้านครีบต่อด้วยก้านครีบอ่อนที่แตกแขนง 4 ก้านครีบ ; ครีบหลังประกอบด้วยก้านครีบแข็ง 17 ก้านครีบต่อด้วยก้านครีบอ่อนที่แตกแขนง 12 ก้านครีบ ; ก้านครีบก้นประกอบก้วยก้านครีบแข็ง 13 ก้านครีบต่อด้วยก้านครีบอ่อนที่แตกแขนง 12 ก้านครีบ. ”

โดย: จิรชัย (เจ้าบ้าน ) [3 ต.ค. 53 12:47] ( IP A:124.122.231.10 X: )
ความคิดเห็นที่ 2
   จากคำบรรยายของท่านอาจารย์เฮ็คเคิลล์ หากนำเปรียบเทียบกับงานบรรยายฉบับถัดไปที่เขียนขึ้นโดย ท่านอาจารย์ Carl H. Eigenmann และท่านอาจารย์ William Ray Allen ในปี ค.ศ.1921 หรือตรงกับปี พ.ศ. 2464 ที่กล่าวถึง A Leaf mimicking fish. ไว้ว่า ปลาที่อาจารย์เฮ็คเคิลล์ได้มานั้น มีขนาดเล็กเพียง 3.5 นิ้ว จากสระน้ำในป่าที่ปรากฏตามแนวยาวของ ริโอ นีโกร (The Rio Negro) ในแถบ มา-รา-บิ-ตา-นัส (Marabitanas) ของบราซิล ชนชาวอินเดียน จะเรียกปลาชนิดนี้ว่า ปี-ระ-ค่า (pirá – cáa) หมายถึง ปลาใบไม้ นั่นเอง.ต่อมาหลังจากนั้น ตัวอย่างหลังๆที่ได้มีการบันทึกเอาไว้ ทาง อาจารย์กุนเธอร์ ท่านได้วางปลาใบไม้ชนิดนี้ลงในวงศ์ Polycentridae.

ในระหว่างการเดินทางครบรอบ 100 ปีของมหาวิทยาลัยอินเดียนน่า , ด็อคเตอร์ อัลเลน ท่านสามารถเก็บตัวอย่างมีชีวิต 3 ตัวอย่าง ประมาณ 6 กิโลเมตร ในลำห้วยใกล้ ริโอ อิตาเยียร์(Rio Itaya) , อิควิโต้ซ (Iquitos) อยู่ใน เปรูเวี่ยน แอมเออะซอน.

ในสถานที่เก็บตัวอย่าง มีอุปสรรคพอสมควร จากปริมาณน้ำที่ลดลง มีคนรับใช้รายนึงได้แนะนำให้ใช้วิธีการวางยาที่สกัดได้จากรากไม้ หรือ บาบาสโค้ นอกจากใช้เพื่อวางยาปลาแล้ว ยังใช้กับการทำความสะอาดฝูงปศุสัตว์เพื่อกำจัดแมลงได้อีกด้วย.

โดย: จิรชัย (เจ้าบ้าน ) [3 ต.ค. 53 12:53] ( IP A:124.122.231.10 X: )
ความคิดเห็นที่ 3
   จากบางตอนที่อาจารย์ผู้เขียนเล่าบรรยาย ด้วยความที่เป็นกังวลว่ายาที่ปล่อยให้ไหลไปตามน้ำจะกระจายไม่ทั่ว เลยคิดว่าจะลองใช้กิ่งไม้หักกวัดแกว่งลงไปในน้ำ แต่สิ่งนึงที่ทำให้ท่านประหลาดใจว่า ทำไม ใบไม้ที่แห้งตายถึงพัดหนีกิ่งไม้ (ซึ่งดูเหมือนกับปฏิกิริยาการว่ายของม้าน้ำที่เวลาว่ายจะดูคล้ายกับ ร่อนไปมา) ทั้งๆที่ท่านยังไม่แกว่งไม้แต่อย่างใด แต่อีกสักครู่ใบไม้นี้ก็เคลื่อนไหวไปที่ๆแสงสามารถผ่านทะลุลงไปได้ แล้วก็ขึ้นมาที่ผิวน้ำ ทำให้สิ่งที่ท่านสงสัยว่าคืออะไร ถูกเฉลยออกมา มันเป็นปลาที่ดูเหมือนใบไม้จริงๆในส่วนที่เป็นสี รวมถึงเส้นกึ่งกลางที่มีในใบไม้ก็มีในปลาชนิดนี้ด้วย ส่วนที่เป็นก้านใบก็จะดูคล้ายกับหนวดที่ยื่นยาวออกมา แต่สิ่งหนึ่งที่แตกต่างจากใบไม้จริงๆคือ ก้านครีบหนามของครีบหลังและครีบก้นที่ดูค่อนข้างจะแตกต่างจากขอบยักของใบไม้อยู่มากทีเดียว.แต่เมื่อนำตัวอย่างมีชีวิตลงสู่น้ำอีกครั้ง สิ่งที่ปรากฏให้เห็นคือระหว่างก้านครีบหนามกับก้านครีบอ่อนที่แตกแขนงดูโปร่งใสราวกับขอบก้านของใบไม้ที่ฉีกขาด สีที่จาง หรือ ไม่มีสีสัน ราวกับเชื้อราที่เกิดบนใบไม้ ปรากฏบนลำตัวของปลาชนิดนี้เช่นเดียวกัน เสมือนลอกแบบมายังไงยังงั้นเลยทีเดียว ท่าน ด็อคเตอร์ อัลเลนจึงได้ระบุชื่อชนิดนี้ว่า
“ Monocirrhus mimophyllus , Eigenmann & Allen 1921” (ซึ่งต่อมาถูกระบุว่าเป็นชื่อพ้องของ “ Monocirrhus polyacanthus Heckel 1840”)

โดย: จิรชัย (เจ้าบ้าน ) [3 ต.ค. 53 12:56] ( IP A:124.122.231.10 X: )
ความคิดเห็นที่ 4
    Monocirrhus mimophyllus Eigenmann & Allen spec. nov.

ดูใกล้เคียงกับ M. polyacanthus ที่ถูกเขียนบรรยายโดยท่านอาจารย์เฮ็คเคิลล์มากทีเดียวครับ ครีบหางกลม(คามยาวเท่ากับจงอยปากถึงตา), แถบข้างลำตัววิ่งทะลุผ่านตรงไปต่ำกว่าครึ่งของหาง ขอบของครีบหลัง , ครีบก้น และปลายของครีบท้องเป็นสีดำ ในขณะที่ตอนปลายของครีบหางกลับเป็นสีขาว.

D. XVI or XVII, 13; A. XII or XIII, 12 to 14.

ครีบหลังประกอบด้วยก้านครีบแข็ง 16-17 ก้านครีบต่อด้วยก้านครีบอ่อนที่แตกแขนง 13 ก้านครีบ ; ก้านครีบก้นประกอบก้วยก้านครีบแข็ง 12-13 ก้านครีบต่อด้วยก้านครีบอ่อนที่แตกแขนง 12-14 ก้านครีบ. ส่วนนี้อาจจะเป็นองค์ประกอบนึงที่ทำให้ปลาใบไม้ที่อาจารย์อัลเลนพบกับปลาที่เขียนไว้เดิมเป็นชนิดเดียวกัน เพราะลักษณะภายนอกที่ใกล้เคียงกันมากทีเดียว

โดย: จิรชัย (เจ้าบ้าน ) [3 ต.ค. 53 13:01] ( IP A:124.122.231.10 X: )
ความคิดเห็นที่ 5
   ลำตัวแบนข้าง ; จงอยปากแหลมมาก ; คางยื่นยาว ; หนวดที่คล้ายเคราแพะโดยต่อเชื่อมกับก้าน2ก้านที่ใต้คาง หากเทียบกับความยาวจะเท่ากับปลายจงอยปากบนถึงส่วนหลังของรูจมูกข้างหน้า ; กระดูกขากรรไกรบนยาวเท่ากับจงอยปากถึงตา ; กระดูกที่อยู่ส่วนหน้าของกระดูกขากรรไกรบนยื่นออกได้มาก ; ตำแหน่งของหนามที่ปรากฏบนแผ่นกระดูกเปิดปิดเหงือกอยู่ในระนาบเดียวกับขอบบนของเบ้าตากับขอบบนของคอดหาง. รูปทรงด้านข้างระหว่างจงอยปากกับส่วนท้ายทอยมีลักษณะเว้า.

ส่วนที่แหลมยื่นยาวราวกับคันเบ็ดมีความยาวเท่ากับลูกตา แถบฟันรูปสามเหลี่ยม 1 ชุดปรากฏบนปลายกระดูกส่วนหน้าของกระดูกขากรรไกรบน.

ครีบหูกว้าง เป็นก้านครีบอ่อนที่แตกแขนง (ยาวราวๆ 3 ส่วนในความยาวส่วนหัว) จากความยาวจงอยปากบนถึงจุดเริ่มต้นของครีบหลังจะมากว่าหรือน้อยกว่าเล็กน้อยของความยาวมาตราฐาน ; ความยาวฐานก้านครีบหนามของครีบหลังยาวประมาณส่วนสองของความยาวมาตราฐาน ; ความยาวฐานก้านครีบหลังที่เป็นก้านครีบอ่อนที่แตกแขนงยาวประมาณ 1 ใน5 ของความยาวฐานก้านครีบหนามของครีบหลัง ; จุดเริ่มต้นของรูทวารตรงกับก้านครีบหนามของครีบหลังก้านที่3 ; ความยาวฐานครีบหนามของครีบก้นประมาณส่วนสามของความยาวมาตราฐาน ; ความยาวฐานครีบอ่อนที่แตกแขนงของครีบก้นยาวกว่าฐานครีบอ่อนที่แตกแขนงของครีบหลัง ; ก้านครีบแข็งของครีบท้องยาวถึงจุดเริ่มต้นของรูทวาร ; บริเวณส่วนแก้ม,แผ่นกระดูกเปิดปิดเหงือก และ ตอนบนสุดของหัวถึงปลายสุดจงอยปากมีเกล็ดปกคลุม แต่มีพื้นที่ส่วนหัวบางส่วนไม่มีเกล็ดปกคลุม เช่น ช่วงก่อนเบ้าตา เป็นต้น. ในส่วนกระดูกเหงือกมีทั้งหมด 4 กระดูก มีซี่กรองเหงือก 11 ซี่กำเนิดบนกระดูกเหงือกส่วนล่าง.; กระดูกอ่อนโปร่งใสบริเวณขอบของก้านครีบ อย่าง ก้านครีบหลัง ครีบก้น และครีบหางเป็นสีดำ. ; มีเส้นสีดำที่มีจุดกำเนิดจากตา มุ่งสู่มุมบนของแผ่นกระดูกเปิดปิดเหงือก , จากตาสู่ขากรรไกรบน และจากตายิงเฉียงลงไปทางแก้มระหว่างส่วนท้องและแผ่นกระดูกเปิดปิดเหงือก นอกจากนี้ยังมีเส้นสีทึบวิ่งผ่านตั้งแต่ปลายแผ่นกระดูกเปิดปิดเหงือกไปจนถึงกลางคอดหาง.

โดย: จิรชัย (เจ้าบ้าน ) [3 ต.ค. 53 13:05] ( IP A:124.122.231.10 X: )
ความคิดเห็นที่ 6
   จากรายละเอียดบางอย่างที่ผมไม่มีจึงขออ้างอิงเสริมจากเว็บปลาสวยงามต่างประเทศบางเว็บ มีการกล่าวถึงวิธีการจำแนกเพศของปลาใบไม้อเมริกาใต้ไว้ว่า ตัวเมียจะมีรูปร่างที่ใหญ่กว่า กล่าวคือ มีส่วนลึกของลำตัวมากกว่านั่นเอง ซึ่งตรงนี้ผมสันนิษฐานส่วนตัวว่ามีปัจจัยไม่น้อยทีเดียว เป็นไปได้ว่าผู้ที่ทำการเพาะพันธุ์มีการบันทึกขั้นตอนต่างๆ ซึ่งอาจจะเริ่มจากจุดตรงที่เลี้ยงปลาตั้งแต่ก่อนวัยเจริญพันธุ์ สังเกตการณ์จับคู่ และ การวางไข่ นอกจากนี้อย่างในรายละเอียดของฟิชเบส(Fishbase) กล่าวถึงปริมาณความดกของไข่ ซึ่งอาจจะมีมากถึง 300 ฟอง เป็นไปได้ว่าสามารถนำข้อมูลตรงนี้ไปอ้างอิงกับความสมบูรณ์ของเพศผู้และเพศเมียที่อยู่ในช่วงวัยเจริญพันธุ์. พอพูดถึงเรื่องของลูกปลาใบไม้อเมริกาใต้ มีงานบรรยายของ อาจารย์Breno Barros และ อาจารย์ Horácio Higuchi ทั้งสองท่านได้ทำการจำลองการเพาะฟักเพื่อศึกษาถึงวิวัฒนาการของลูกปลาตั้งแต่ 3 วัน ถึง 180 วัน

ลูกปลา3วันหลังเพาะฟัก : หัวกลม มุมปากอยู่ถึงกลางลูกตา ลูกตามีขนาดใหญ่เมื่อเทียบกับขนาดของหัว ครีบหลัง ครีบท้อง ครีบก้น ยังไม่ปรากฏ. ในขณะที่ครีบหูยังไม่มีการพัฒนา.

ลูกปลา7วันหลังเพาะฟัก : ส่วนหัวเริ่มจะค่อยๆเป็นรูปสามเหลี่ยมเล็กๆ ขากรรไกรที่ค่อยๆยื่นยาว มุมปากเริ่มห่างจากจุดกึ่งกลางลูกตาไปเล็กน้อย ครีบหลัง และ ครีบท้องยังไม่ปรากฏ. ครีบหางเริ่มเห็นการพัฒนา ในขณะที่ก้านครีบอ่อนของครีบหูเริ่มปรากฏให้เห็น.

ลูกปลา53วันหลังเพาะฟัก : ส่วนหัวเริ่มเป็นรูปสามเหลี่ยมคล้ายในตัวเต็มวัย ขากรรไกรที่พัฒนาได้ดี มุมปากยื่นยาวห่างจากจุดกึ่งกลางลูกตา ครีบต่างเริ่มปรากฏให้สังเกตเห็นได้ จะยกเว้นก้แต่ครีบท้องที่ยังไม่มีการพัฒนาเต็มที่. แต้มสีบนลำตัวเริ่มกระจายมากกว่าในช่วงก่อนๆ.

ลูกปลา180 วันหลังเพาะฟัก : ทุกส่วนของร่างกายมีการพัฒนาใกล้เคียงกับตัวเต็มวัย พร้อมกับหนวดที่ปรากฏตรงขอบของปาก รวมถึงแต้มสีบนลำตัวเริ่มกระจายในสัดส่วนที่ใกล้เคียงกับตัวเต็มวัย.

โดย: จิรชัย (เจ้าบ้าน ) [3 ต.ค. 53 13:07] ( IP A:124.122.231.10 X: )
ความคิดเห็นที่ 7
   หากจะไม่พูดถึงเรื่องของอาหารการกินของปลาใบไม้อเมริกาใต้ก็ดูจะกระไรอยู่ เท่าที่ข้อมูลปรากฏ ส่วนใหญ่จะระบุว่าปลาชนิดนี้เป็นปลาที่กินปลาขนาดเล็กเป็นหลัก ผมขออนุญาตหยิบยกบางจุดที่มีในรายงานของ อาจารย์ Michel F. Catarino และ อาจารย์ Jansen Zuanon ซึ่งทั้งสองท่านได้เขียนเกี่ยวกับการกินอาหารในธรรมชาติของปลาใบไม้ไว้ว่า อาหารที่พบเหลือในกระเพาะอาหารมีรายละเอียดดังนี้ครับ.

เป็นปลาถึง 63.15% ในจำนวน63.15% นี้เป็น ปลาขนาดเล็ก ถึง 62.5% หลักๆเป็น ปลา วงศ์ ชา-รัก-ชิ-ได( Characidae ) ในสกุล ฮี-มิ-แกรม-มัส( Hemigrammus ) รองลงไปจะเป็นปลาใน วงศ์ เล-บิ-อาส-สิ-นี-ได ( Lebiasinidae ) ในสกุล นาน-โน-สะ-โต-มัส ( Nannostomus ) มีมากถึง37.5% จากจำนวนตัวอย่างของปลาใบไม้ = 12) และใน ส่วนสัตว์ที่ไม่มีกระดูกสันหลัง(invertebrates) 36.3% ยกตัวอย่างเช่น กลุ่ม ดี-คา-โป-ดา(Decapoda) เช่น กุ้ง หรือ ปู เป็นต้น หรืออย่าง กลุ่ม คอน-โช-สตรา-ค่า (Conchostraca) เป็นต้น จากจำนวนตัวอย่างของปลาใบไม้= 4) นอกจากนี้มีทั้งปลาและสัตว์ที่ไม่มีกระดูกสันหลังที่พบในกระเพาะอาหารพร้อมกันอีก 15.8%.

หากท่านใดสนใจเรื่องราวเกี่ยวกับปลา สามารถตามชมรายละเอียด เพิ่มเติมได้ที่ https://www.catalogue-of-fishes.pantown.com ครับผม.

โดย: จิรชัย (เจ้าบ้าน ) [3 ต.ค. 53 13:14] ( IP A:124.122.231.10 X: )

คลิกที่นี่เพื่อกลับหน้าบ้าน